Dante dziękuje jej za uwolnienie z grzechu. Pojawia się obok niego św. Bernard z Clairvaux. Pieśń XXXII. Św, Bernard opowiada Dantemu o róży niebiańskiej, która zamyka cały Raj. Dzieli się na dwa półkola. W jednym z nich najwyższe miejsce zajmuje Maryja, w drugim - Jan Chrzciciel. Pieśń XXXIII. Św. Bernard modli się do Matki Bernard z Clairvaux. Některá data mohou pocházet z datové položky. Svatý Bernard z Clairvaux ( 1090 / 1091, hrad Fontaines u Dijonu – 20. srpna 1153, klášter Clairvaux) byl středověký teolog, filosof, myslitel a mystik, důležitý člen nově vzniklého cisterciáckého řádu . V roce 1830 jej papež Pius VIII. prohlásil Bernard urodził się pod koniec roku 1090 albo na początku roku następnego w Fontaines koło Dijonu, w Burgundii. Jego ojciec Tescelin był drobnym szlachcicem. Uczył się w szkole przy kolegiacie Saint-Vorles w Chatillon-sur-Seine. W roku 1107 zmarła jego matka Aleth. Ignacy Rogusz O.Cist. Analiza drugiej homilii z „Komentarza do Pieśni nad pieśniami” świętego Bernarda z Clairvaux „O różnych znaczeniach pocałunku” Wstęp Bernard z Clairvaux (1090-1153) jest autorem zarówno teologicznym, jak i pisarzem zaliczanym do wielkich twórców literatury europejskiej okresu średniowiecza. Bernard z Clairvaux (1090-1153), teolog i mistyk cysterski, doktor Kościoła. Od 1115 roku był założycielem klasztorów i reformatorem reguły zakonn Wykorzystujemy pliki cookies i podobne technologie w celu usprawnienia korzystania z serwisu Chomikuj.pl oraz wyświetlenia reklam dopasowanych do Twoich potrzeb. Stanisław Krajski: Dwanaście stopni pychy – rozważania w oparciu o traktat Świętego Bernarda z Clairvaux. By mariuszjerzy 18 sierpnia, 2018 ObMfX. 1. CiekawośćChodzi tu o niepotrzebne interesowanie się bliźnimi. Niepotrzebne, czyli nie będące ani wzywaniem pomocy, ani jej udzielaniem.+ Bernard urodził się w rycerskim rodzie burgundzkim, na zamku Fontaines pod Dijon (Francja) w 1090 r. Jego ojciec, Tescelin, należał do miejscowej arystokracji jako wasal księcia Burgundii. Jego matka (Aletta) była córką hrabiego Bernarda z Montbard. Jako chłopiec Bernard uczęszczał do szkoły prowadzonej przez kanoników diecezjalnych w St. Vorles, gdzie ojciec Bernarda miał swoją posiadłość. Ojciec marzył dla syna o karierze na dworze księcia Burgundii. W Boże Narodzenie Bernardowi miało się pojawić Dziecię Boże i zachęcać chłopca, aby poświęcił się służbie Bożej. Kiedy Bernard miał 17 lat (1107), umarła mu matka. Zwrócił się wówczas do Maryi, by mu zastąpiła matkę ziemską. Będzie to jeden z rysów charakterystycznych jego ducha: tkliwe nabożeństwo do Bożej 22 lata wstąpił do surowego opactwa cystersów w Citeaux, pociągając za sobą trzydziestu towarzyszy młodości. Niedługo potem również jego ojciec wstąpił do tego opactwa. Żywoty Bernarda głoszą, że wśród niewiast powstała panika, iż nie będą miały mężów, bo wszystko, co było najszlachetniejsze, Bernard zabrał do pokuty, jakie Bernard zaczął sobie zadawać, tak dalece zrujnowały jego organizm, że był już bliski śmierci. Kiedy tylko poczuł się nieco lepiej, wraz z 12 towarzyszami został wysłany przez św. Stefana, opata, do założenia nowego opactwa w pobliżu Aube, w diecezji Langres, któremu Bernard od pięknej kotliny nadał nazwę Jasna Dolina (Clara Vallis – Clairvaux). Jako pierwszy opat tegoż klasztoru otrzymał święcenia kapłańskie. Miał wówczas 25 lat. W tym opactwie pozostał przez 38 lat jako opat. Stąd też rozpowszechniał dzieło św. Roberta (+ 1110) i św. Stefana (+ 1134) przez założenie 68 nowych opactw, toteż słusznie nadano mu tytuł współzałożyciela zakonu cystersów. Bernard nadał mu bowiem niebywały dotąd rozwój w całej Europie. Co więcej, oprócz nowych kandydatów w szeregi jego synów duchowych zaczęli się zaciągać także zwolennicy reformy z wielu opactw benedyktyńskich. Bernard był nie tylko gorliwym opatem swojej rodziny zakonnej. Zasłynął także jako myśliciel, teolog i kontemplatyk. Umiał łączyć życie czynne z mistyką. Mając do dyspozycji na rozmowę z Bogiem tak mało czasu w ciągu dnia, poświęcał na nią długie godziny nocy. Założył około trzystu fundacji zakonnych, w tym także cysterską fundację w Jędrzejowie. Wywarł wpływ na życie Kościoła swej epoki. Był jedną z największych postaci XII wieku. Nazwano go “wyrocznią Europy”. Był obrońcą papieża Innocentego II. Położył kres schizmie Anakleta w Rzymie. Z polecenia Eugeniusza III ogłosił II krucjatę krzyżową. Napisał regułę templariuszy, zakonu powołanego w 1118 r. do ochrony pielgrzymów od napadów i stania na straży Grobu Chrystusa. Wyjednał także u papieża jej zatwierdzenie. Bernard bardzo żywo bronił czystości wiary. Wystąpił przeciwko tezom Abelarda, znanego dialektyka, bardzo awanturniczego i zbyt intelektualizującego prawdy wiary. Skłonił go do pojednania z zasłynął także swymi pismami. Jest ich wiele: od drobnych rozpraw teologicznych, poprzez utwory ascetyczne, kończąc na listach i kazaniach. Z traktatów najważniejsze to: O łasce i wolnej woli, O stopniach pokory i pychy, Księga o miłowaniu Boga, Pięć ksiąg do papieża Eugeniusza III. Z jego kazań najpiękniejsze to komentarze do Pieśni nad pieśniami (1136) i O Najświętszej Maryi listów zachował się także list do biskupa wyróżniał się także nabożeństwem do Męki Pańskiej. Na widok krzyża zalewał się obfitymi łzami. Bracia zakonni widzieli nieraz, jak czule rozmawiał z Chrystusem ukrzyżowanym. Dla wyrażenia swojej miłości do NMP nie tylko pięknie o Niej pisał, ale często Ją pozdrawiał w Jej świętych wizerunkach. Powtarzał wówczas radośnie Ave, Maria! Legenda głosi, że raz z figury miała mu odpowiedzieć Matka Boża na to pozdrowienie słowami: Salve, Bernardzie!Ikonografia często przedstawia go w tej właśnie sytuacji. Nadzwyczajny dar wymowy zjednał mu tytuł “doktora miodopłynnego”. Zmarł w Clairvaux 20 sierpnia 1153 r. Do chwały świętych wyniósł go papież Aleksander III w 1174 roku. Doktorem Kościoła ogłosił Bernarda papież Pius VIII w 1830 roku. W osiemsetną rocznicę jego śmierci Pius XII w 1953 r. wydał ku czci św. Bernarda piękną encyklikę, zaczynającą się od słów Doktor miodopłynny. Bernard jest czczony jako patron cystersów, Burgundii, Ligurii, Genui, Gibraltaru, Pelplina, a także pszczelarzy; wzywany jako opiekun podczas klęsk żywiołowych, sztormów oraz w godzinie śmierci. W ikonografii Bernard przedstawiany jest w stroju cysterskim. Jego atrybutami są księga, krzyż opacki, krucyfiks; Matka Boża z Dzieciątkiem, narzędzia Męki Pańskiej, pióro pisarskie, różaniec, trzy infuły u stóp, rój pszczeli, ul. Bernard urodził się w rycerskim rodzie burgundzkim, na zamku Fontaines pod Dijon (Francja) w 1090 r. Jego ojciec, Tescelin, należał do miejscowej arystokracji jako wasal księcia Burgundii. Jego matka (Aletta) była córką hrabiego Bernarda z Montbard. Jako chłopiec Bernard uczęszczał do szkoły prowadzonej przez kanoników diecezjalnych w St. Vorles, gdzie ojciec Bernarda miał swoją posiadłość. Ojciec marzył dla syna o karierze na dworze księcia Burgundii. W Boże Narodzenie Bernardowi miało się pojawić Dziecię Boże i zachęcać chłopca, aby poświęcił się służbie Bożej. Kiedy Bernard miał 17 lat (1107), umarła mu matka. Zwrócił się wówczas do Maryi, by mu zastąpiła matkę ziemską. Będzie to jeden z rysów charakterystycznych jego ducha: tkliwe nabożeństwo do Bożej Matki. Mając 22 lata wstąpił do surowego opactwa cystersów w Citeaux, pociągając za sobą trzydziestu towarzyszy młodości. Niedługo potem również jego ojciec wstąpił do tego opactwa. Żywoty Bernarda głoszą, że wśród niewiast powstała panika, iż nie będą miały mężów, bo wszystko, co było najszlachetniejsze, Bernard zabrał do zakonu. Nadmierne pokuty, jakie Bernard zaczął sobie zadawać, tak dalece zrujnowały jego organizm, że był już bliski śmierci. Kiedy tylko poczuł się nieco lepiej, wraz z 12 towarzyszami został wysłany przez św. Stefana, opata, do założenia nowego opactwa w pobliżu Aube, w diecezji Langres, któremu Bernard od pięknej kotliny nadał nazwę Jasna Dolina (Clara Vallis - Clairvaux). Jako pierwszy opat tegoż klasztoru otrzymał święcenia kapłańskie. Miał wówczas 25 lat. W tym opactwie pozostał przez 38 lat jako opat. Stąd też rozpowszechniał dzieło św. Roberta (+ 1110) i św. Stefana (+ 1134) przez założenie 68 nowych opactw, toteż słusznie nadano mu tytuł współzałożyciela zakonu cystersów. Bernard nadał mu bowiem niebywały dotąd rozwój w całej Europie. Co więcej, oprócz nowych kandydatów w szeregi jego synów duchowych zaczęli się zaciągać także zwolennicy reformy z wielu opactw benedyktyńskich. Bernard był nie tylko gorliwym opatem swojej rodziny zakonnej. Zasłynął także jako myśliciel, teolog i kontemplatyk. Umiał łączyć życie czynne z mistyką. Mając do dyspozycji na rozmowę z Bogiem tak mało czasu w ciągu dnia, poświęcał na nią długie godziny nocy. Założył około trzystu fundacji zakonnych, w tym także cysterską fundację w Jędrzejowie. Wywarł wpływ na życie Kościoła swej epoki. Był jedną z największych postaci XII wieku. Nazwano go "wyrocznią Europy". Był obrońcą papieża Innocentego II. Położył kres schizmie Anakleta w Rzymie. Z polecenia Eugeniusza III ogłosił II krucjatę krzyżową. Napisał regułę templariuszy, zakonu powołanego w 1118 r. do ochrony pielgrzymów od napadów i stania na straży Grobu Chrystusa. Wyjednał także u papieża jej zatwierdzenie. Bernard bardzo żywo bronił czystości wiary. Wystąpił przeciwko tezom Abelarda, znanego dialektyka, bardzo awanturniczego i zbyt intelektualizującego prawdy wiary. Skłonił go do pojednania z Kościołem. Bernard zasłynął także swymi pismami. Jest ich wiele: od drobnych rozpraw teologicznych, poprzez utwory ascetyczne, kończąc na listach i kazaniach. Z traktatów najważniejsze to: O łasce i wolnej woli, O stopniach pokory i pychy, Księga o miłowaniu Boga, Pięć ksiąg do papieża Eugeniusza III. Z jego kazań najpiękniejsze to komentarze do Pieśni nad pieśniami (1136) i O Najświętszej Maryi Pannie. Wśród listów zachował się także list do biskupa krakowskiego. Bernard wyróżniał się także nabożeństwem do Męki Pańskiej. Na widok krzyża zalewał się obfitymi łzami. Bracia zakonni widzieli nieraz, jak czule rozmawiał z Chrystusem ukrzyżowanym. Dla wyrażenia swojej miłości do NMP nie tylko pięknie o Niej pisał, ale często Ją pozdrawiał w Jej świętych wizerunkach. Powtarzał wówczas radośnie Ave, Maria! Legenda głosi, że raz z figury miała mu odpowiedzieć Matka Boża na to pozdrowienie słowami: Salve, Bernardzie! Ikonografia często przedstawia go w tej właśnie sytuacji. Nadzwyczajny dar wymowy zjednał mu tytuł "doktora miodopłynnego". Zmarł w Clairvaux 20 sierpnia 1153 r. Do chwały świętych wyniósł go papież Aleksander III w 1174 roku. Doktorem Kościoła ogłosił Bernarda papież Pius VIII w 1830 roku. W osiemsetną rocznicę jego śmierci Pius XII w 1953 r. wydał ku czci św. Bernarda piękną encyklikę, zaczynającą się od słów Doktor miodopłynny. Bernard jest czczony jako patron cystersów, Burgundii, Ligurii, Genui, Gibraltaru, Pelplina, a także pszczelarzy; wzywany jako opiekun podczas klęsk żywiołowych, sztormów oraz w godzinie śmierci. W ikonografii Bernard przedstawiany jest w stroju cysterskim. Jego atrybutami są księga, krzyż opacki, krucyfiks; Matka Boża z Dzieciątkiem, narzędzia Męki Pańskiej, pióro pisarskie, różaniec, trzy infuły u stóp, rój pszczeli, ul. ks. Marek Wójtowicz SJŚwięty Bernard urodził się w rodzinie burgundzkiej szlachty w 1090 r. na zamku Fontaines pod Dijon we Francji. Uczęszczał do szkoły prowadzonej przez księży w St. Vorles. Mając wiele talentów i naturalnych zdolności, był otwarty na działanie Boga. Gdy był małym dzieckiem, w uroczystość Bożego Narodzenia, ukazała mu się Maryja z Dzieciątkiem Jezus. To doświadczenie niezwykłej czułości wobec Maryi i Jej Syna pozostało w nim żywe do końca życia. A kiedy zmarła jego matka – miał wtedy 17 lat – spontanicznie oddał się pod opiekę Matki Bożej. W tym czasie odkrył, że Bóg wzywa go do służby w swoim Kościele. Wśród cystersów Mając 22 lata, wstąpił do ubogiego klasztoru w Citeaux, w którym panowały Boży Duch i surowa dyscyplina. Dołączyło się do niego trzydziestu rówieśników. Wśród nich byli jego czterej bracia i dwaj wujowie, których przez kilka miesięcy przygotowywał do życia wspólnotowego. Wszyscy oni mieli jedno serce i jednego Ducha. Od początku nowicjatu Bernard prowadził głębokie życie duchowe, wiele się modlił, rozważał Pismo Święte, czytał dzieła Ojców Kościoła i umartwiał się, często poszcząc. Na co dzień doświadczał, jak bardzo Bóg go miłuje, a on sam stawał się coraz bardziej łagodny wobec innych. Pomimo słabego zdrowia opat klasztoru św. Stefan Harding wysłał go z dwunastoosobową grupą do nowej placówki cysterskiej w Clairvaux (Jasna Dolina). Mając zaledwie 25 lat, został tam opatem. W 1115 r. Bernard przyjął święcenia kapłańskie. Bardzo dbał o powierzoną mu wspólnotę zakonników. Przyjaźń z biskupem Paryża, a także jego szlacheckie pochodzenie przyczyniły się do założenia nowych fundacji cysterskich na terenie całej Francji, a nieco później także w innych krajach Europy, również w Polsce. Owocowanie Clairvaux Posługę opata Bernard spełniał przez 38 lat, zakładając kolejne klasztory. Pod koniec jego życia było ich 300, w tym klasztor założony w Jędrzejowie. Opat bronił autorytetu kolejnych papieży, zwalczając błędy katarów oraz filozofów ówczesnego czasu, głównie Abelarda. Wspierał prawowicie wybranego papieża Innocentego II, podróżując przez siedem lat po całej Europie, by spotkać się z królami, nakłaniając ich do posłuszeństwa nowemu papieżowi. Prowadził też bogatą korespondencję z wybitnymi teologami i myślicielami swej epoki, np. św. Robertem i św. Stefanem. Bernard był człowiekiem bardzo rozmodlonym, umiał łączyć głęboką myśl filozoficzną i teologiczną z osobistym doświadczeniem mistycznym. Gdy brakowało mu czasu na modlitwę w ciągu dnia, poświęcał nocne godziny na rozmowę z Bogiem. Miał wielkie nabożeństwo do Męki Pańskiej i nieraz na sam widok krzyża zalewał się łzami. Często widziano go, jak serdecznie rozmawia z Ukrzyżowanym Panem. Na polecenie papieża Eugeniusza III św. Bernard ogłosił II krucjatę krzyżową, by bronić dziedzictwa chrześcijańskiego, które było zagrożone przez inwazję islamu. Wspierał też powstanie zakonu templariuszy, którzy mieli bronić pielgrzymów nawiedzających Ziemię Świętą przed napadami i stać na straży Grobu Chrystusa w Jerozolimie. Opat z Clairvaux pozostawił Kościołowi odnowioną teologię, bo czerpał dla niej inspiracje z Biblii i najwybitniejszych Ojców Kościoła. Napisał wiele rozpraw teologicznych, z których najważniejsze to: O łasce i wolnej woli, O stopniach pokory i pychy, Księga o miłowaniu Boga. Do dzisiaj możemy czerpać też z jego mądrych rad ascetycznych, jakie skierował do swojego ucznia, który został papieżem, przyjmując imię Eugeniusza III. Bernard pozostawił po sobie wiele kazań i komentarzy biblijnych, do Pieśni nad pieśniami. Pośród niezliczonych listów zachował się również list napisany do biskupa krakowskiego. Kazania o Matce Bożej W kazaniach św. Bernarda można odkryć wielką miłość i przywiązanie do Maryi. Niektóre teksty zamieszczono w brewiarzu. Do dzisiaj pozostajemy zadziwieni bezpośredniością, z jaką zwracał się do Niepokalanej. Rozważając tajemnicę zwiastowania, przynaglał Maryję: Odpowiedz więc, Dziewico, co prędzej, odpowiedz aniołowi i nie zwlekaj; odpowiedz mu, a przez niego i Panu. Wyrzeknij słowo i przyjmij Słowo; wypowiedz swoje i pocznij Boże; rzeknij słowo, które przemija, a posiądź to, które jest wiekuiste. Czemu się ociągasz? I czemu się lękasz? Uwierz, wyznaj i przyjmij. Niech pokora nabierze śmiałości, a powściągliwość ufności. Choć nie przystoi, aby dziewica, będąc niewinną, zapomniała o roztropności, to jednak tutaj, Dziewico roztropna, nie lękaj się śmiałości. Miła jest powściągliwość milczenia, lecz teraz bardziej konieczne jest słowo zmiłowania. W kazaniu na Boże Narodzenie św. Bernard zachęca nas, byśmy całym sercem i duszą, całą głębią naszego uczucia uczcili Maryję. Zapewnia nas, że Maryja zawsze i wszędzie czuwa nad nami, wspiera chwiejnych, budzi wiarę, umacnia nadzieję, rozprasza zwątpienia, podnosi małodusznych. Ona jest naszą pośredniczką do Syna, a przez Niego do Ojca. Dlatego kaznodzieja zachęca: Wzywaj Maryję! Jak i ty została Ona stworzona, ale czysta od wszelkiej skazy, w swym istnieniu jedyna i niepowtarzalna. Nie waham się powiedzieć, że i Ona zostanie wysłuchana, bo całkowicie jest oddana i uległa Panu. I z całą pewnością Syn wysłuchuje Matkę, a i Syna wysłucha Ojciec. Ukochani! Przez Nią grzesznicy mają dostęp do Boga, Ona jest naszą jedyną otuchą, w Niej pokładamy całą naszą nadzieję. Bo czyż może Syn odrzucić prośby Matki, czyż może pozostawić je nie wysłuchane? Czyż może Syn pozostać głuchy na błagania Matki i czyż On sam może nie być wysłuchanym przez Boga? Nic podobnego! „Znalazłaś łaskę u Boga” – mówi anioł do Maryi. Jakie to szczęście. Zawsze znajduje Ona łaskę u Pana, a tylko tej łaski potrzebujemy. Opat z Clairvaux odszedł do Pana 20 sierpnia 1153 r. Został kanonizowany przez papieża Aleksandra III. Pius XIII ogłosił św. Bernarda doktorem Kościoła. *** Pomnij, o Najświętsza Panno Maryjo, że nigdy nie słyszano, abyś opuściła tego, kto się do Ciebie ucieka. Twej pomocy wzywa, Ciebie o przyczynę prosi. Tą ufnością ożywiony, do Ciebie, o Panno nad pannami i Matko, biegnę, do Ciebie przychodzę, przed Tobą jako grzesznik płaczący staję. O Matko Słowa, racz nie gardzić słowami moimi, ale usłysz je łaskawie i wysłuchaj. Amen. św. Bernard z Clairvaux W: STUDI SU SAN BERNARDO DI CHIARAVALLE NELL’OTTAVO CENTENARIO DELLA CANONIZZAZIONE, ROMA 1975, SS. 9- 12. TŁUM. Z WŁOSKIEGO FR. IGNACY ROGUSZ I. BIOGRAFIA Źródłami, które pozwalają poznać życie Bernarda są jego dzieła, Vita prima s. Bernardi, zredagowane od 1145 do 1166 (ed. PL 185, 225-368) i liczne świadectwa współczesne. Urodzony w Fontaine, blisko Dijon (Francja) jako potomek Tecelina Saura i Alety z Montbardów, w rodzinie średnioszlacheckiej. Około 1098 roku powierzony kanonikom St. Vorles z Châtillon, którzy podjęli się jego edukacji. W 1111 roku zdecydował wycofać się do Cîteaux, naśladowany przez braci i przez wuja, którzy wstąpili tam na początku 1112 roku. W czerwcu 1115 roku Stefan Harding wysłał go, aby ufundować Clairvaux, które ze swojej strony założyło pierwszą filię Trois-Fontaines w 1118 roku i drugą Fontenay w 1119 roku: w ten sposób, przed swoją śmiercią św. Bernard ufundował, zaludnił czy też afiliował do zakonu 164 klasztory. Uczestniczył aktywnie w synodzie Templariuszy i w Etampes w 1130, na którym zbliżył zgromadzonych do Innocentego II zamiast do antypapieża Anakleta II. Towarzyszył papieżowi we Francji w latach 1130-1131; udał się, aby bronić jego sprawy u szlachty z południowej Francji w 1132; na żądanie papieża udał się do Pizy w 1133 roku. Interweniował w jego imieniu w Genui i w innych miastach Italii oraz towarzyszył papieżowi w drodze do Rzymu. W 1135 uczestniczył w Sejmie Bambergii, w synodzie w Pizie i udał się do Italii z północy, aby bronić sprawy Innocentego II. W 1137 przybył wezwany do Rzymu przez papieża i przez kardynałów, wrócił potem z powrotem do Clairvaux, a w 1138 przyczynił się do zakończenia schizmy. W 1140 przemawiał do studentów paryskich i miał udział w decyzji na synodzie w Sens ogłaszającej błędy Abelarda. W 1145 udał się do południowej Francji, aby zwalczać błędy Piotra z Bruys i jego ucznia Henryka. Od 1146 do 1147 podróżował po Francji i Niemczech, ażeby przygotowywać tam drugą krucjatę. W kwietniu 1148, na dalszej części synodu w Reims, żądał potępienia błędów przypisywanych Gilbertowi Poretańskiemu. Na wiosnę 1153 roku Bernard chory udał się do Loreny, aby rozwiązać konflikt. Zmarł w Clairvaux 20 sierpnia 1153 roku. II. DZIEŁA Około 500 listów napisanych pomiędzy 1116 i 1153, z których corpus oficjalnie został wydany w Clairvaux w 1145. Liczne kazania na święta, zebrane w większej części przez samego Bernarda w kolekcję, która tworzy komentarz na rok liturgiczny; do nich dodane są 125 kazania De diversis (na różne okazje), trzy serie Sententiae i 8 Parabolae. Jedna seria 86 kazań Super Cantica Canticorum (Do Pieśni nad pieśniami), zapoczątkowana w 1135, wydawana w kolejnych różnych zbiorach i pozostawiona niedokończona. Traktaty: De gradibus humilitatis et superbiae (O stopniach pokory i pychy), przed 1124-1125; Apologia dedykowana Wilhelmowi z Saint-Thierry i skierowana przeciw nadużyciom przypisywanym Cluny, około 1124-1125; De diligendo Deo (O miłowaniu Boga), pomiędzy 1126 a 1141; De gratia et libero arbitrio (O łasce i wolnej woli), pomiędzy 1126 i 1135; De praecepto et dispensatione (O regule i dyspensie), przed 1143-1144; Vita sancti Malachiae, biskupa Armagh w Irlandii pomiędzy 1148 i 1152; pięć ksiąg De consideratione (O rozważaniu), dedykowane papieżowi Eugeniuszowi III, pomiędzy 1148 a 1153. Inne mniejsze dzieła, wśród nich Prologus in antiphonarium, pomiędzy 1135 i 1147. III. CHARAKTER I FUNKCJA HISTORYCZNA Święty Bernard miał naturę nadzwyczaj bogatą w różnego rodzaju dary. Delikatnego zdrowia, ale pełen energii, posiadał charakter bardzo odważny, dążący do dominacji. Dowiódł swoich kompetencji na wielu różnych polach takich, jak architektura, malarstwo, muzyka, poezja, literatura, teologia. Łaska uczyniła użytecznym te talenty na pożytek odnowienia monastycyzmu i reformy Kościoła. Ale św. Bernard rozumiał, że były wyniesione z jego temperamentu lub z nadużywania jego zdolności przekonywania i z jego wpływu; niekiedy był ich świadomy i ukazywał je jako strapienie, mówił o sobie samym z humorem, nawet z ironią albo z pokorą, co czyni go przez to osobowością tak bardzo ludzką i a przy tym człowiekiem Bożym, świętym. Najlepszym wprowadzeniem do nauczania św. Bernarda pozostaje S. Bernard théologien, Roma (Analecta S. Ord. Cist. IX, 3-4) 1953. Jego wpływ udzielał się w wielu różnych dziedzinach: w nauce o życiu monastycznym w ogólności i w szczegółach, w znaczeniu Reguły i autorytetu opackiego; w interpretacji teologicznej fenomenu cysterskiego; w reformie zakonów monastycznych i kanonicznych; w usprawiedliwieniu zakonu templariuszy; w skutecznym rozpowszechnianiu zakonu cysterskiego, a zwłaszcza Clairvaux i jego fundacji. Interesował się również reformą cysterskiej liturgii. Wiele razy zwracał się do książąt i do dostojników kościelnych, aby rozwiązać konflikty i nadać trony biskupie mnichom cysterskim czy mnichom z Clairvaux. Zaproponował naukę o ograniczonej przemocy i swój wkład w różne wojny epoki. Zaproponował reformę kleru, dostojników kościelnych i kurii rzymskiej. Przez 25 lat św. Bernard był, bez żadnych wątpliwości, najważniejszą osobowością Kościoła swojego czasu. IV. NAUCZANIE Bernard wyłożył rozległą teologię, odnoszącą się w największej części do tematów rozważanych w jego czasach, ale jego sposób traktowania problemów jest zawsze „monastyczny” w tym znaczeniu, że wywodzi je z refleksji, którą mnich czyni opierając się na własnym doświadczeniu duchowym i na refleksji ze środowiska, które lepiej zna, aby wydobyć stamtąd lekcje, które miałyby wartość uniwersalną. Zaczyna od stwierdzenia, że człowiek czuje się głęboko grzesznikiem, ale poprzez wiarę, wie, że przebaczono mu, że został odkupiony przez Chrystusa, którego Duch może odnowić w nim obraz Boży, który grzech zaciemnił, ale nie zniszczył. Asceza polega na wolnej zgodzie własnej woli z tym dziełem odnowienia: w tym realizuje się naśladowanie Chrystusa. Uczestnictwo w sakramentach nadaje takiemu wysiłkowi zbawienną skuteczność. Medytowaniem Pisma Świętego, ascezą tworzy warunek dla postawy miłosnej w obecności Bożej, która wyraża się w modlitwie i może prowadzić do doświadczenia ekstazy albo wyjścia z siebie, które niekiedy owocuje potrzebą komunikowania się z innymi w jakiejś formie działalności apostolskiej. Bernard względnie mało mówi o Najświętszej Maryi Pannie i o człowieczeństwie Chrystusa, ale nieliczne fragmenty, które im dedykuje są tak piękne, że od dawna, Bernard został zapamiętany jako „Doktor Maryjny” i jako „Doktor pobożności człowieczeństwa Chrystusa”. Te tytuły opierają się na pismach nieautentycznych, jemu późniejszych, łatwiejszych w lekturze od pism Bernarda i które były przekazywane pod jego imieniem. Bernard jest „Doktorem Miodopłynnym” w sensie tradycyjnym tego terminu, który według obrazu zaczerpniętego od Orygenesa oznaczał tego, który miał dar „wydobywania” z lektury Pisma Świętego, sensu duchowego. Cała nauka św. Bernarda jest zbudowana na Piśmie Świętym, zwłaszcza na św. Janie i św. Pawle, dalej na Ojcach greckich i łacińskich, w szczególności na Orygenesie, św. Augustynie i św. Grzegorzu. Jego nauczanie ogólnie nie jest systematyczne, ale jest gęste, głębokie, oryginalne, daje mu prawdziwie zasłużony tytuł teologa. Również jego styl jest całkowicie karmiony Biblią i wylewa się z jego poezji. Jest jednocześnie nadzwyczaj osobisty, bogaty w każdy gatunek sztuki literackiej, niekiedy najbardziej wyszukany. Temu w wielkiej mierze zawdzięcza się rozpowszechnienie i sukces pism św. Bernarda. I ŻYWOTNOŚĆ Sława św. Bernarda była tak wielka, począwszy od jego czasów, że jeszcze przed śmiercią przewidział swoją przyszłą kanonizację i nakazał napisać swój życiorys, którego pierwsza księga została zredagowana przez Wilhelma z Saint-Thierry, który uprzedził go w śmierci. Kanonizacja św. Bernarda była przygotowywana od 1155 i uzyskana przez papieża Aleksandra III w 1174 roku. Dzieła św. Bernarda nie przestały być kopiowane – pozostaje ich więcej niż 1500 manuskryptów – a później drukowane, tłumaczone, studiowane. A. Wilmart mógł napisać, że „opat z Clairvaux wywarł, poprzez swoje pisma, wpływ nieporównywalny. Sam św. Augustyn, który pozostawił dużo więcej dzieł, jest daleki od tego, by mieć jednakowe szczęście”, a H. Bremond mógł powiedzieć o św. Bernardzie jako o „człowieku wyjątkowym, którego przeżywamy przynajmniej tak jak św. Augustyna”. Przyjaciele i wrogowie Kościoła nie przerwali cytować go i przyzywać jego autorytetu, do mniej lub bardziej słusznych pretensji, na korzyść swoich idei. Historia jego wpływu po śmierci, wielokrotnie opowiadana, jest nadzwyczaj bogata a liczne studia, które jemu są poświęcone, również dzisiaj ukazują aktualność jego orędzia. VI. BIBLIOGRAFIA L. Janauschek, Bibliographia bernardina, Wiedeń 1891 (przedrukowana w Hildesheim w 1959) wskazywała 2761 tytułów do 1890 roku. Jean de la Croix Bouton, Bibliographie bernardine (1891-1957), Paryż 1958, dodawała 1072 tytuły. E. Manning, Bibliographie bernardine (1957-1970), w „Documentation Cistercienne”, vol. 6, Abbaye Saint-Rémy, dodaje 225 tytułów. J. Leclercq, Saint Bernard in our times, Oxford 1973, wskazał dodane do 1972 roku. J. Leclercq, Bernard de Clairvaux, Desclée, 1989. Jean Leclercq we współpracy z C. H. Talbotem i H. Rochais’m opublikował krytyczną edycję dzieł św. Bernarda z Clairvaux Sancti Bernardi opera (Editiones Cistercienses). Pierwszy z ośmiu tomów ukazał się w 1957 a ostatni w 1977 roku. Stanisław Kiełtyka, Święty Bernard z Clairvaux, Kraków 1983. Etienne Gilson, La théologie de S. Bernard, Paris 1934.

św bernard z clairvaux o stopniach pokory i pychy